Dames en heren,

Wij heten u van harte welkom bij deze informatieavond ten behoeve van de gemeenteraad. Als formatieonderhandelaar namens de VLP ga ik u volledige helderheid geven over het proces dat de afgelopen weken uiteindelijk heeft geleid tot de nieuwe coalitie van VLP en de Beeselse Lijst.

Voor alle duidelijkheid: het is niet de bedoeling dat we vanavond een politiek debat gaan voeren. Het gaat om de procesgang. Daar willen we ons dan ook toe beperken. We gaan er ook vanuit dat zich hier vanavond geen theatervoorstelling ontpopt met de titel welles-nietes.

Daarbij realiseren we ons nadrukkelijk dat de diverse partijen hun eigen beleving, hun eigen beeldvorming, hun eigen emotie en hun eigen gevoelens hebben bij de weg die de afgelopen weken is afgelegd.

In de beleving van de VLP én de Beeselse Lijst is het zonneklaar en glashelder dat werkelijk alles is gedaan om het CDA als coalitiepartner binnenboord te houden om de samenwerking van de afgelopen vier jaar een vervolg te geven. Daar ging ook nadrukkelijk onze voorkeur naar uit.

Inhoudelijk zitten we immers op één lijn. Over het beleid voor de komende vier jaar zijn we het in grote lijnen eens. In onze beeldvorming hebben we het CDA geknuffeld, gestreeld en omarmd. In informele gesprekken, tijdens officieel overleg en tijdens dialogen tussen de wethouders Jacobs en Smolenaars en Jacobs en Heesakkers. Al die toenaderingen bleven helaas onbeantwoord.

In de beleving van de buitenwereld en vooral de inwoners van de gemeente Beesel over de coalitievorming staan simpele cijfertjes centraal als oorzaak voor het afketsen van de samenwerking met het CDA. Het heeft wel iets weg van hogere wiskunde: 2,7, 2,9, 3 en 3,2. Maar het draait toch gewoon om het aantal fte’s voor het nieuwe college.

Het beeld dat het is afgeknapt op louter kille cijfertjes is trouwens te kort door de bocht. Er is meer. De VLP bespeurde al geruime tijd een tanende chemie in de samenwerking met het CDA. Het partnerschap met het CDA in de coalitie vertoonde sleet. De gunfactor in kringen van het CDA raakte verschrompeld en maakte plaats voor stilzwijgen, wantrouwen en in zichzelf gekeerdheid. Teveel bleef onbesproken door het CDA. En de communicatie stokte.

Daarbij past het ons overigens ook de hand in eigen boezem te steken. Wij hadden het CDA eerder moeten aanspreken over het grote stilzwijgen van die partij. Opheldering moeten vragen waarom de dialoog stokte. Waarom er door het CDA te weinig woorden, gedachten en conclusies werden uitgewisseld.

Dan toch nog maar even terug naar het cijfertjeswerk. Tijdens de informatieperiode hebben de VLP en de Beeselse Lijst van meet af aan nadrukkelijk uitgesproken in te zetten op drie fulltime wethouders. Dat heeft volstrekt niets te maken met compensatie voor de vaste banen van de nu beoogde wethouders. De wethouderskandidaten waren toen immers nog onbekend.

Dat heeft wel alles te maken met de nieuwe uitdagingen waar de gemeente Beesel voor staat. Een paar voorbeelden? De energietransitie, de zorg, de invoering van de Omgevingswet en het behoud van onze zelfstandigheid die om structurele alertheid blijft vragen.

Die uitdagingen betekenen trouwens ook dat het ambtenarenapparaat, dat nu zo’n honderd mensen telt, met zeven medewerkers is uitgebreid. De strategie van het ambtenarenapparaat voor de nieuwe raadsperiode staat nadrukkelijk ook in het teken van een verzwaard takenpakket met zeven ambtelijke beleidsvelden. Dat staat in schril contrast met het standpunt van het CDA dat er de komende vier jaar geen sprake zal zijn van een taakverzwaring.

Ik neem u graag even mee terug naar donderdag 3 mei, de bijeenkomst met de onderhandelaars van de fracties van CDA, VLP en de Beeselse Lijst. Die bijeenkomst vloeide voort uit het advies van de CDA-informateur om de coalitie van die drie partijen te continueren. CDA, VLP, de Beeselse Lijst en ook Samen Verder hadden in de weken daarvoor al overeenstemming bereikt over de Ambitie-Agenda en de Samenspel Principes.De VLP heeft daar volop medewerking aan verleend en ook veel input voor geleverd

Alles leek in kannen en kruiken. Tot aan de verdeling van de portefeuilles toe. Totdat de formateur, de heer Jacobs met de mededeling kwam dat 2,7 fte voor hem het kader is voor de bezetting van de wethoudersposten.

De VLP en de Beeselse Lijst hebben tijdens die bijeenkomst nogmaals uitgelegd en benadrukt waarom zij blijven vasthouden aan 3 fulltime-wethouders. In een uiterste poging om toch overeenstemming te bereiken, hebben de VLP en de Beeselse Lijst het CDA tijdens die bijeenkomst extra ruimte gegeven voor intern beraad met het advies, ik citeer nu letterlijk: “Laat de eigenwijsheid en de starheid los”.

Dat advies was aan dovemansoren gericht. Het CDA bleef vasthouden aan een wethoudersformatie van 2,7 fte. De VLP en de Beeselse Lijst hebben de formateur er nadrukkelijk op gewezen dat dit ‘nee’ een breekpunt is. Voor alle duidelijkheid: een meerderheid van de raad keert zich op dat moment principieel tegen een voorstel van de formateur.

In de openbare raadsbijeenkomst van maandag 7 mei moet de CDA-formateur uiteindelijk concluderen dat zijn opdracht is mislukt en er geen overeenstemming is bereikt over voortzetting van de coalitie met VLP, CDA en Beeselse Lijst. Hierna komt de heer Jacobs, nu met de pet op van fractievoorzitter, opeens met de mededeling dat 0,9 fte voor de toekomstige CDA-wethouder afdoende is en dat de twee overige fracties maar zelf de werktijd van hun wethouders moeten bepalen. Hij gaf daarbij niet aan of dat 0,9, 1 of toch weer iets anders zou kunnen zijn. De opvattingen binnen het CDA over de beoogde, toekomstige daadkracht van ons dagelijks bestuur zijn kennelijk uiterst rekbaar. Te rekbaar en ook niet meer te begrijpen voor de VLP.

De VLP heeft dezelfde avond het mandaat van de formatie overgenomen en nog steeds vol overtuiging laten weten alsnog een poging te doen om de samenwerking met het CDA gestalte te geven.

De oud-CDA-formateur kwam een dag later in de media met de verklaring dat een wethoudersformatie van 2,7 fte een besparing van een ton in vier jaar tijd zou opleveren. Dat is 25.000 euro op een jaarlijkse begroting van meer dan 30 miljoen. Hij maakte ook de nogal pijnlijke vergelijking met bestuurders van het verenigingsleven die als vrijwilliger opereren. Bedoeld of onbedoeld creëerde hij daarmee het beeld dat VLP en de Beeselse Lijst niet zo nauw letten op de eurocenten van de gemeente Beesel. Vreemd, want in de optie van een raadsbrede coalitie met Samen Verder in de informatiefase, ging het CDA nog akkoord met een wethoudersbezetting van 3,2 fte. Onbegrijpelijk en onduidelijk dus.

Ook op facebook liet de ex-formateur van zich horen met een beschouwing over onderling vertrouwen, gelijkwaardigheid en waardering voor elkaar. Op de punten gelijkwaardigheid en waardering voor elkaar schieten de VLP en de Beeselse Lijst volgens de heer Jacobs tekort. Ook is er volgens de heer Jacobs te weinig respect voor de afwegingen en standpunten van het CDA over het investeren in het gemeentebestuur. Hoezo weinig respect? De VLP kan daar met volle overtuiging tegenover zetten, dat het CDA de mening van een raadsmeerderheid nadrukkelijker zou hebben moeten wegen en waarderen.

Beide acties van de oud-formateur hebben het geloof in een solide partnerschap van het CDA een knauw gegeven. Toch hebben VLP-formateur Jan Smolenaars en zijn secondanten het CDA woensdag 9 mei opnieuw de mogelijkheid geboden om op basis van gelijkwaardigheid, vertrouwen en waardering voor elkaar deel uit te gaan maken van de coalitie. Met een prima investering in het gemeentebestuur in de vorm van drie fulltime-wethouders. De heer Jacobs bleef bij zijn standpunt dat de gemeente Beesel die krachtige wethoudersformatie niet nodig heeft. Het gesprek met het CDA verliep in een gespannen, krampachtige sfeer. Het overleg met de overige partijen was open en verfrissend.

Daarmee was het pleit beslecht. Na ruim zeven weken wikken en wegen en het samenbrengen van de ambities van alle partijen, zag de VLP geen enkele aanleiding om het formatieproces nog een dunnetjes over te doen. Het spel had lang genoeg geduurd. Er wacht teveel werk om opnieuw weken te overleggen.

Op vrijdag 11 mei hebben VLP en de Beeselse Lijst besloten samen de coalitie te vormen. Dat hebben we alle fracties dezelfde dag in een verklaring via de mail laten weten. Het was overigens op z’n plaats geweest om de oud-formateur van het CDA daarvan persoonlijk als eerste op de hoogte te brengen. Dat is niet gebeurd en dat spijt ons. Daar staat tegenover dat ook de fracties van VLP en de Beeselse Lijst pas via de schriftelijke verklaring op de hoogte zijn gesteld van de nieuwe coalitie. Zij zijn niet eerder geïnformeerd.

Les yeux sont faits. Het spel is gespeeld. We beseffen terdege dat het links en rechts pijn doet. Maar de VLP en de Beeselse Lijst kloppen zich niet op de borst als winnaars en beschouwen het CDA en Samen Verder niet als verliezers. Jammer trouwens dat Samen Verder zich met het CDA als een Siamese tweeling manifesteert. Het argument van Samen Verder dat met het verdwijnen van het CDA ook de lijnen richting provincie en Den Haag rafelachtig worden, delen wij niet. Steun voor goede plannen van daadkrachtige en ambitieuze wethouders is niet afhankelijk van partijkleurtjes.

Wij reiken het CDA en Samen Verder met alle overtuiging de hand om met vereende krachten aan de slag te gaan. Beleidsmatig is er unanimiteit in de raad over de realisatie van de ambities tot 2022 met duurzaamheid, nieuwe vormen van burgerparticipatie en optimale zorg voor onze inwoners als belangrijkste doelstellingen. Ook is er overeenstemming hoe we met elkaar omgaan in de komende raadsperiode op basis van de zogenaamde Samenspel Principes.

De VLP en de Beeselse Lijst roepen daarom op niet meer achterom te kijken, maar nu snel raadsbreed aan de slag te gaan. We sluiten ons aan bij de oproep van Samen Verder om dat verbindend en transparant te doen.

De VLP en de Beeselse Lijst voegen daar wel nog iets aan toe. Het is nu ook tijd om op te houden met navelstaren in de raad en de blik te richten op het belang van de inwoners van de gemeente Beesel. Want daar draait het allemaal om. Wij zijn er klaar voor om samen met de hele raad de handen uit de mouwen te steken om van Beesel de duurzaamste en meest bloeiende gemeenschap te maken, zoals we unaniem hebben afgesproken.